ماجرای محرومیت دختران نوجوان فوتبال ایران
۱۳۸۹ فروردین ۱۹, پنجشنبه
دویچهوله: محرومیت "تیم ملی فوتبال دختران نوجوان زیر ۱۶ سال ایران" از مسابقات المپیک نوجوانان در کشور سنگاپور، به علت محجبه بودن این ورزشکاران، سرخط اخبار ورزشی ایران را در روزهای اخیر به خود اختصاص داد. از یک طرف، فیفا گفته است که تیمهای باحجاب اصلا نمیتوانند در این مسابقات شرکت کنند و از سوی دیگر، فدراسیون فوتبال ایران و کمیتهی ملی المپیک مشغول نامه‌نگاری و اعتراض به فیفا و دیگر ارگانهای بینالمللی هستند. فریده شجاعی، نایب رییس فدراسیون فوتبال ایران، هم گفته است که ایران لباسهای مخصوص فوتبال زنان را طراحی کرده است که زنان بدون مشکل بتوانند فوتبال بازی کنند. آیا تمام این اعتراضهای نهادهای ایرانی، فقط حالت سرگرمی دارد یا جدیتی هم در آن وجود دارد؟
مهدی رستم‌پور: این خبر به طور کلی خبر ناراحت کنندهای است. به این خاطر که دختران ایرانی با وجود محدودیتهای وحشتناکی که در عرصهی ورزش دختران و خانمها در ایران وجود دارد، عضو تیم ملی فوتبال نوجوانان شدهاند. مسابقات معتبری هم قرار است در سنگاپور تحت عنوان "المپیک نوجوانان" برای پسران و دختران و در رشتههای مختلف برگزار شود. اما این تیم نمیتواند در این مسابقات شرکت کند.
البته همانطور که اشاره کردید، بازتاب خبری گستردهای در این مورد وجود داشته است. ولی عجیب است که رسانههای دولتی اصرار دارند بگویند: «زنان ایرانی». زمانی که من خودم در ایران بودم و در رسانهها فعالیت میکردم، وقتی تیم شطرنج دختران زیر هشت سال ایران هم در تورنمنتی در هندوستان، مجارستان و… شرکت میکرد، واحد مرکزی خبر و سایر رسانههای دولتی تیتر میزدند: «درخشش زنان شطرنجباز ایرانی در مجارستان» که جای سؤال دارد که چگونه میتوان به فردی زیر هشت سال، عنوان "زن" را اطلاق کرد. انگار استفاده از عبارت "دختر" ممنوع است. این بار هم تیم ملی فوتبال دختران است که تا امروز این مسابقات را از دست داده است و نمیتواند در آن شرکت کند.
در چند سال اخیر دیده میشد که تیمهای ملی فوتبال دختران و زنان ایران، با حجاب در مسابقات بینالمللی حضور داشتند و فیفا مخالفتی نمیکرد. آیا موضعگیری فیفا در رابطه با محجبه بودن فوتبالیستهای زن عوض شده است؟ یا پشت پردهی این مخالفت، از دیدگاه تو، موضوع دیگری‌ست؟
این موضعگیری فیفا میتواند برای ورزش ایران به شدت نگران‌کننده باشد. کما اینکه اینطور هم بوده و باعث نگرانی شدید مقامات ورزش ایران شده است.
به این خاطر که فیفا به طور کلی تصمیمات کلان خود را، چه در قوانین داخل زمین و چه در مسائلی اینچنینی، از ردههای سنی پایه شروع میکند. به این معنا که از نوجوانان شروع میکند و بعد به ردههای سنی جوانان و بزرگسالان تعمیم میدهد و در نهایت تبدیل به یک قانون میشود.
از سوی دیگر، با توجه به این که فوتبال در میان تمام ورزشهای جهان مرجعیت دارد، این احتمال هم وجود دارد که به یک‌باره در سایر رشتههای ورزشی هم ارگانهای جهانی آن رشتهها اعلام کنند که تیمهای ملی دیگر نمیتوانند با حجاب اسلامی در مسابقات شرکت داشته باشند.
عاقبت و پیآمد این رایزنیها را چگونه پیشبینی میکنید؟
این نامهنگاریها صرفاً مصرف داخلی دارد؛ اگر که داشته باشد. چون دیگر علاقهمندان ورزش در داخل کشور هم مطلع هستند که مگر فدراسیون فوتبال ایران چقدر در فیفا اعتبار دارد که بخواهد با نامه فیفا را وادار کند از چنین تصمیمی عدول کند و برگردد.
در همین رابطه، آقای ترابیان، رییس کمیتهی روابط بینالملل فدراسیون فوتبال، نیز اظهارنظری کرده که من قبلا از ایشان سراغ نداشتم. چون که او فردی مطلع و چهرهای بینالمللی برای فوتبال ایران است. اما ایشان گفتهاند: «جهان اسلام باید در مقابل این تصمیم فدراسیون جهانی فوتبال متحد شود». این جملهی آقای ترابیان به اعتقاد من، آکنده از توهم است. چون چنین اتحادی نه در عرصهی فوتبال زنان که در هیچ عرصهی دیگری تا به حال ندیدهایم که اتفاق افتاده باشد.
کدامیک از کشورهای اسلامی قرار است بیایند و در چنین قضیهای متحد بشوند؟ آیا آن دسته از کشورهای اسلامی که دست به دست هم دادند و باعث شدند میزبانی بازیهای همبستگی کشورهای اسلامی از ایران گرفته بشود، قرار است بیایند با ایران متحد شوند؟ یا آن دسته از کشورهای اسلامی که اصولا تیمهایشان در رقابت‌های فوتبال دختران، بدون حجاب شرکت میکنند و مشکلی با این قضیه ندارند؟
به طور کلی، این قبیل اظهارنظرها حتی اعتبار داخلی خود را هم از دست داده است و صرفاً روی تلکسهای خبری رسانههای دولتی قرار میگیرد که از مسئولی که تیماش نمیتواند با این کیفیت در مسابقات برون‌مرزی حضور پیدا کند، رفع تکلیفی شده باشد.
در ارتباط با کشف حجاب ورزشکاران زن ایرانی در مسابقات بینالمللی چندین مقاله نوشتهاید که در سایتهای اینترنتی منتشر شده است. آیا این میتواند یک راهحل باشد که ورزشکاران زن ایرانی در پیکارهای بینالمللی ابتکار بهخرج بدهند و یکی پس از دیگری، برای این که به خاطر حجابشان اجباراً حذف نشوند، کشف حجاب کنند و به صورت عادی ورزششان را پیگیری کنند؟
من حجاب کامل اسلامی را اول بار در اروپا دیدم. یعنی در ۳۰ سال زندگی در ایران، به ندرت با چنین قضیهای در سطح شهر مواجه میشدم. البته گویندهی تلویزیون ایران با حجاب کامل جلوی دوربین قرار میگیرد، اما در خیابان به هیچوجه اینطور نیست. من در اروپا بود که دیدم زنان مسلمان با حجاب کامل تردد میکنند. یعنی زنان یا حجاب دارند یا ندارند.
ولی ما در ایران با پدیدهای به نام "شلحجابی" مواجهایم؛ یعنی حجاب اجباری و الزامی که مردم دوست ندارند، ولی مجبورند آن را رعایت کنند. به همین خاطر وقتی خانمها در تهران رانندگی میکنند، روسریشان یا میافتد یا خیلی عقب میرود. یا این که در خیابان مشخص است که این حجاب کاملا تحمیلی است.
در ورزش هم به همین صورت است. مثلا همان دختران کاراتهکار که در مونیخ از حجاب استفاده نکردند، و این خیلی هم در ایران بازتاب داشت، چطور ممکن است در رشتهای کاتا که حرکات ریتمیک و تکنیکهای پرتابی دارد، این حجاب حفظ شود. یا در خود فوتبال، وقتی دختر ورزشکاری میخواهد ضربهی برگردان بزند یا دروازهبان میخواهد شیرجه بزند یا زمانی که با بازیکن حریف برخورد میکند، بتواند حجاباش را حفظ کند.
این مسائل واقعیتی است در عرصهی ورزش ایران و صرف این که ما صورت مساله را پاک کنیم، مشکل را حل نخواهد کرد.
برای شنیدن فایل صوتی این گفت‌وگو، بر لینک پایین صفحه کلیک کنید!
مصاحبه‌گر: فرید اشرفیان
تحریریه: کیواندخت قهاری